Terapia ortodontyczna z aparatem stałym to przygoda, która trwa zwykle ok. dwa-trzy lata. Nie dziwi więc, że wiele osób obawia się jak będzie wyglądać ich życie w tym czasie. Istotnie, aparat może być odczuwalny przez pewien czas, a codzienność z nim może nieco się różnić niż bez, ale czy znacząco? Zapraszamy do lektury wpisu!
- Początki z aparatem
Wszystkie osoby planujące leczenie ortodontyczne powinny być przegotowane na to, że czeka je okres adaptacyjny. Pierwsze dwa tygodnie bywają trudne. Organizm jeszcze nie jest przystosowany do aparatu, który jest ciałem obcym w jamie ustnej. Może więc utrudniać mówienie lub jedzenie. Jest odczuwalny i przeszkadza. Co więcej może ocierać dziąsła i błonę śluzową. Same zęby również są nieco obolałe od oddziałujących na nie sił drutu. Higiena jamy ustnej jest mocno utrudniona i należy jej się nauczyć. To wszystko może być męczące. Na szczęście ten szybko stan mija. Mózg przyzwyczaja się do obecności nowego towarzysza i po pewnym czasie aparat przestaje być zupełnie odczuwalny. Zęby także nie bolą po paru dniach i można już normalnie spożywać posiłki. Pacjenci szybko również przyzwyczajają się do swojego nowego wyglądu i przestają nienaturalnie krzywić usta. Pierwsze dwa tygodnie są więc najtrudniejsze.
- Jak jeść w aparacie?
Czy zastanawiasz się jak wygląda spożywanie posiłków w aparacie? Przebiega ono zupełnie normalnie! Nie jest konieczne przechodzenie na dietę płynną ani tzw. papkowatą. Jedynie w pierwszych dniach noszenia aparatu oraz po wizytach kontrolnych, podczas których wymieniany jest drut, pacjent odczuwa ból zębów przy nagryzaniu pokarmów, więc jedzenie w bardziej rozdrobnionej i miękkiej formie pomaga. Nie ma jednak wyraźnych zaleceń ze strony ortodonty, aby tak się odżywiać. Każdy pacjent powinien to dostosować do siebie i swoich potrzeb, ponieważ każdy ma inną wrażliwość i próg odczuwanego dyskomfortu. W kwestii jedzenia jedynym zaleceniem jest, aby w okresie noszenia aparatu stałego jeść wolniej i szczególnie uważać w trakcie spożywania twardych produktów np. orzechów czy jabłek, ponieważ gryzienie ich może powodować awarie aparatu. Unikajmy także jedzenie lepkich pokarmów, zwłaszcza słodyczy typu krówki, które oklejają zęby oraz aparat. Ich doczyszczenie jest trudne i takie pokarmy sprzyjają próchnicy.
- Jak myć zęby w aparacie ortodontycznym?
Rzeczywiście, higiena jamy ustnej w aparacie ortodontycznym jest nieco inna. Musi ona przebiegać bardziej dokładnie i wymaga wprowadzenia kilku dodatkowych akcesoriów. Zamki w aparacie i drut powodują, że resztki pokarmu łatwiej zalegają w zakamarkach aparatu i trudniej je wyczyścić. Należy więc dokładnie szczotkować zęby odpowiednią techniką, oczyszczać zarówno część nad jaki i pod zamkami, a także wykorzystywać specjalną nić dentystyczną typu superfloss ze sztywną końcówką, która pozwala oczyszczać przestrzenie międzyzębowe w aparacie ortodontyczny. Dobrze jest również wyposażyć się z irygator, czyli specjalne urządzenie, które wypuszcza wodę pod ciśnieniem, dzięki czemu wszystkie zalegające nieczystości są na koniec procesu higieny jamy ustnej dokładnie z niej wypłukiwane. Czyścimy jamę ustną co najmniej dwa razy dziennie, ale pamiętajmy, że będąc poza domem na lunchu czy na kolacji u przyjaciół można również odczuwać potrzebę oczyszczenia aparatu, który zostanie oklejony resztkami pokarmu. Dlatego dobrze jest nosić ze sobą minipastę oraz szczoteczkę i myć zęby po każdym posiłku, lub co najmniej mim szczoteczkę (wyciorek), która ułatwia usunięcie zalegających zanieczyszczeń.
- Uważaj na aparat
Niestety, uszkodzenia aparatu mogą się zawsze zdarzyć. Dlatego należy uważać na aparat i nie narażać go przez jedzenie twardych pokarmów, czy nagryzanie przedmiotów wkładanych do jamy ustnej itp. W przypadku awarii należy jak najszybciej umówić się na wizytę do ortodonty. Nie należy reperować aparatu na własną rękę i zwlekać z naprawą w gabinecie, ponieważ może to zaszkodzić efektom terapii.
To co może się wydarzyć to odklejenie się lub pęknięcie zamku, wyjście drutu z łuku, złamanie drutu, odklejenie pierścienia itp. Gdy np. wystający drucik albo zamek kłuje, doraźnie można samemu sobie pomóc używając wosku ortodontycznego, w który pacjenta wyposaża ortodonta podczas wizyt kontrolnych. Ostre elementy aparatu zabezpieczamy woskiem, tak by nie powodowały podrażnienia śluzówki jamy ustnej. Jeśli natomiast powstała już rana, można użyć Solcoseryl – pastę dentystyczną, która przyśpiesza gojenie się uszkodzonych tkanek. Można kupić ją w aptece bez recepty.
- Wizyty kontrolne u ortodonty
W trakcie leczenia ortodontycznego konieczna jest ścisła współpraca z ortodontą. Wizyty ortodontyczne odbywają się regularnie. Należy pojawiać się na nich w zależności od noszonego aparatu – mniej więcej co 4-6 lub 8 tygodni. Jest to konieczności i trzeba być na to gotowym, inaczej terapia nie postępuje. W trakcie wizyty ortodonta aktywuje aparat i kontroluje postęp leczenia, a także kontroluje stan zębów pod kątem higieny. Wymieniany jest drut, jeśli trzeba zakładane dodatkowe akcesoria jak np. łańcuszki lub sprężynki. Niekiedy niezbędna jest pomoc w dokładnym oczyszczeniu zębów i zamków oraz ponowny instruktaż higieny. Nie zapominajmy, że unikając wizyt, możemy sobie tylko zaszkodzić i przedłużyć leczenie.
